Libya'ya silah, komutan, bakan, hatta başbakan ihraç etmiştik

Az kaldı, Kaddafi 1 Eylül'e kadar dişini sıkabilirse iktidardaki 42. yılını bitirip 43. yılına adım atacak.
Kaddafi'den kurtuluşa az kaldı, dememi bekliyordunuz değil mi? Bu ne acele efendim? 1969'da Kral İdris'e karşı gerçekleştirdiği "el-Fetih devrimi" liderinin Libya'yı bugün nasıl bir kan gölüne çevirdiği malum olmakla birlikte Kaddafi 1970'lerde Türkiye ve İslam dünyasındaki kitlelerin alkışladığı liderdi. Şimdilerde unutuldu ama gelmiş geçmiş en etkili 'İslamî film' sayılan "Çağrı"nın finansörü de Kaddafi'den başkası değildi. Kıbrıs Barış Harekâtı'nda savaş uçaklarınızın benzini benden diye destekleyen de, Amerikan ambargosunu, sayesinde deldiğimiz devlet başkanı da oydu. (Artık muhalefet saflarına geçtiğini öğrendiğimiz eski Başbakan Callud o zamanlar Türkiye'de fevkalade popüler bir isimdi ve 1975'teki Türkiye ziyareti çok kritik bir anda nefes almamıza yaramıştı).
Neyse, devir değişti, böyle oldu. Şimdi gitmesinin daha hayırlı olduğuna inanıyoruz. Ancak Kaddafi sonrası dönemde Libya'yı nelerin beklediği de ayrı bir soru işareti. Zira bir devlet olma vasfını, derinliğini, etkinliğini kazanabilmiş değil henüz. Üstelik Libya'nın bir devlet haline gelebilmesi için Türkiye, ilk zamanlar belki para veremedi ama silah, askerî uzman ve hatta Başbakan bile ihraç etmişti.
Şimdi takvimleri yüz yıl öncesine alarak bugüne doğru hızla ilerleyelim.
29 Eylül 1911'de İtalyanların başlattığı Trablusgarb savaşı, arkasından gelecek 11 yıllık felaketin tetikçisi olacak, o gün atılan ok, Osmanlı Devleti'nin Afrika'daki bu son toprağını koparmakla kalmayacak, Balkanlar'ı, Ege Adaları'nı, Arabistan yarımadasını işgalle yetinmeyerek İstanbul'un kalbine bir mızrak gibi saplanacaktı. Demek ki, parçalanışımız bugün Libya'nın bir parçası olan Trablusgarb'ın kaybıyla başlamıştır diyebiliriz.
Osmanlı Devleti 1912 Uşi Antlaşması'nı imzalasa da, Libya'nın elini hemen bırakmamış, önce Enver, Mustafa Kemal, Fethi (Okyar) ve Deli Halid Bey gibi gönüllü subayların katılımıyla iç bölgelerde İtalyanlarla mücadeleye devam etmiş, Balkan Savaşı patlak verince mücadeleye bir süre ara verilmişse de, bir Osmanlı şehzadesini, bir ara Fenerbahçe'nin başkanlığını da yapacak olan Osman Fuad Efendi'yi muhtemelen iç bölgelerde kurulacak olan bir "Libya" devletinin başına geçirmek ümidiyle Trablusgarb'daki birliklere komutan olarak gönderecektir. Fuad Efendi Mondros Mütarekenamesi'nin imzalanması üzerine geri dönecek, Libya İtalyanlara ancak Mondros'la terk edilecektir.

Ne var ki, İstiklal Savaşı yıllarında bir Libyalıyı, Şeyh Sunusî'yi, Mustafa Kemal Paşa'nın yanı başında görmemiz sürpriz sayılmamalıdır. Hatta Şeyh Sunusî, Temmuz 1918'de son Osmanlı padişahı Vahdettin'e Hz. Ömer'in kılıcını kuşatarak bir ilke de imza atmıştır. Sivas Kongresi günlerinde Sivas'ta bir İslam Kongresi düzenleneceği ve başkanlığını Şeyh Sunusî'nin yapacağı haberini zamanın gazetelerinde okumak mümkündü. O bir İslam kahramanıydı ve şimdi İslam'ın son kalesini ve Hilafeti kurtarmak üzere yola çıktığını açıklayan Milli Mücadele'ye bütün gücüyle destek veriyordu. Ancak savaştan sonra o da hayal kırıklığına uğrayacak, İslam dünyasını kurtaracak bir savaş olarak destek verdiği İstiklal Savaşı'nı kazananlar, işlerinin burada bittiğini, Libya'nın başının çaresine bakması gerektiğini ilan edeceklerdi.
Bizim zafer zannettiğimiz Lozan Antlaş-ması'nın 22. maddesiyle Libya'yı kendi kaderine terk etmiş, "her ne nitelikte olursa olsun Trablusgarb üzerinde sahip olduğu"muz bütün hukuk ve imtiyazların kesin olarak kaldırılmasını beyan etmişizdir. Biraz tuhaf gelse de, demek ki 1923'te, hâlâ Libya üzerinde bazı hak ve ayrıcalıklarımız varmış ve biz bunları İtalyanlara terk ederek "zafer" kazanmışız! Bu arada Ömer Muhtar'ın Mustafa Kemal Paşa'ya, yardım etmesi için gönderdiği mektubu adresine ulaşmadan İtalyanların ele geçirdiklerini belirtelim.
Gel zaman git zaman İtalyanların 1942'de boşalttıkları Libya'da, İngilizler askerî bir yönetim kurarlar. 2. Dünya Savaşı'nda Şeyh Sunusî'nin yeğeni İdris, İttifak devletlerine yardım etmiş, onlar da kendisine Libya'nın bağımsızlığını vaat etmişlerdi. BM Libya'nın bağımsızlığına 1949 Aralık'ında karar verdi ve İdris, 1951 Aralık'ında bağımsız Libya'nın başına resmen geçmiş oldu.
Ancak bu arada ilginç bir gelişme yaşanmış ve İdris, yeni devletini kurarken bu toprakların eski sahibi Türkiye'den bir kaymakama Başbakanlık teklifinde bulunmuştu. Gerekçe olarak da diyordu ki: "Siz Türkiye'de Avrupalılar karşısında ezilmemeye, hatta onlara boyun eğdirmeye alışmışsınızdır. Oysa Arapların hepsi esirliği yaşadı, başkaldırmayı, direnmeyi bilemiyorlar." Hatta Kral İdris'in Türkiye ile federal birlik kurma tasavvurları dahi vardı ama arkası gelmedi. Böylece kendisi Libya'da ilginç bir Osmanlı yöntemi olarak yerli kızlarla evlenip oraya yerleşen ailelerden Kuloğulları'na mensup olsa da, Türkiye'ye gelmiş olan Sadullah Koloğlu (tarihçi Orhan Koloğlu'nun babası) yıllar sonra yeniden fes giyerek Bingazi'ye gitmiş ve 3 yıl süreyle Libya Devleti'nin Başbakanı olarak görev yapmıştır. (Geniş bilgi için bkz. O. Koloğlu, Arap Kaymakam, Aykırı: 2001.)
Bir kaymakamımız Libya'ya Başbakan olmakla kalmamış, aynı zamanda Menderes döneminde Libya'nın ayakta durabilmesi için çeşitli yardımlar yapılmıştır. Gerçi mali yardımı ABD, İngiltere ve Fransa yapmaktaydı ama Türkiye de boş durmayacak ve BM'de kurulmasını desteklediği Libya Devleti'ne askerî yardım ve uzmanlar gönderecektir. 1954 ila 1958 yıllarında 21'i yüksek okul, 8'i üniversite, 26'sı ilahiyat ve 8'i de askerî (4'ü deniz, 4'ü de hava kuvvetleri) okullarda olmak üzere 63 Libyalı öğrenciye Türkiye'de eğitim yapma imkânı sağlamış olup bunlar daha sonra Libya hükümetinde bakan, hatta Başbakan olarak görev yapacaklardır. 1954 Aralık'ında Türkiye'den gönderilen toplar törenle Libyalı yetkililere teslim edilmişti. Bu arada Ümran Yetişal adlı bir generalimizin Libya ordusunun organizasyonunda görev aldığını belirtelim.
Keza Başbakan Adnan Menderes ve Cumhurbaşkanı Celâl Bayar Libya'ya ziyaretlerde bulunmuşlar ve Libya'daki en önemli Osmanlı bağlarından biri olan Turgut Reis'in Trablusgarb'daki türbesini ziyaret etmişlerdi.
Liderler gelip geçer ama bizim Libya halkı ile dostluğumuz bakidir. Nitekim 1991'de kendisiyle yapılan bir söyleşide, zamanın Libya Dışişleri Bakanı Buşeyri (ki Türkiye'den gönderdiğimiz bürokratlardandı), bu derin bağı şöylece vurgulamak ihtiyacını duymuştu:
"Biz Türkiye'yi eleştiriyoruz, çünkü Türkleri çok seviyoruz. Bizim Türk halkına, İslamiyet'i altı asır boyunca savundukları için özel bir bağımız ve saygımız var. Bazı ülkeler yanlış yaptıklarında ilgilenmeyiz, fakat Türk kardeşlerimizi eleştiririz. Onlara kızdığımız için değil, tersine onlara duyduğumuz aşktan dolayı."
Bilelim ki, Libya meselesi bizim dış işimiz değil, iç işimizdir.
m.armağan.

Bir İbret ve Hikmet Öğretisinin Perdesi Olarak Sinema

Sinema, günümüzde Allah’ın Rab sıfatıyla tecellisinin farklı bir görünümüdür. Bazen hikmet, bazen ibret, bazen nefret uyandıran, negatif veya pozitif yönde insanı kuvvetle etkileyebilen değişik bakış açılarını aksettirebilmektedir. Aslında, görmeyi bilen göz için, Allah’ın bu âlemde kadîminden (ezelinden ve ebedinden) âşikâr ettiği hādisler (sonradan olan hadiseler); hakikaten Allah’ı tanımak ve bilmek için yegâne fırsattır. Sosyal bilimlerin sadece insanın yapısında görmeye çalıştıkları Yaratan, aslında mutasavvıfların dedikleri gibi kâinattaki her zuhur ile kendini âşikâr etmiştir. Sinema ise bu aşikâr edişin belli bir yorumla bize sunulmasıdır. Her filmde bir hikmet görebilmek ârifin işidir. Açık saçık-gayri ahlâkî bile olsa her çeşit film ve romandan pek çok dersler aldım… ‘Dünyada benim gibi olmayan, ama sanatçının büyüklüğünü gösteren ne kadar farklı yaradılmış varmış’ diyen, bir Allah velisi tanımıştım.

Sinema, kitap gibi insana kendi hayat hikâyesini okur, beyazperdedeki aynada kendi hâlini seyreden insan, başkasına gülüyor ya da ağlıyormuş gibi hisler duyar. Her devirde, insan, yaradılışın ve devrin ilmine göre farklı filmlerden zevk almıştır. Bugün ‘Matriks’ ile Allah’ı bulan insanlar, annelerimizin devrinde ‘Casablanca’daki fedâkârlıkla, ‘Rüzgârlı Tepeler’deki nefretle, ‘Elmacı Kadın’daki yardımlaşma ile, ‘Bebek Jane’e ne oldu?’daki Allah’ın Celâl tecellîsinin yüceliğiyle Yaradan’ı hissettiler. Ben çocukluğumun bu çok tesirli filmlerinden değil de tasavvuf çalışmalarımın bazı devirlerinde beni etkileyen 1-2 filmden bahsetmek isterim. Negatif yöndeki muazzam tesiriyle ‘Kuzuların Sessizliği’ Allah’ın Kādir sıfatındaki yüceliği gösterdi bana. Şakî ve saidin yani iki zıt kutupta bulunanların dehāsını ve bu iki dehā arasındaki ince çizgiyi ortaya çıkardı. ‘Always’de Spielberg tasavvufta öğrendiğim şeylere parmak basarak gönlümün içindekileri perdeden bana gösterdi. ‘Matriks’ ve ‘Yüzüklerin Efendisi’ nefsimle olan savaşımda nefsimin ölümsüz bir düşman olduğunu ve ömürlerin sadece bu savaşla geçtiğini hatırlattı. Ama şunu söylemeliyim ki beni en etkileyen film ‘Şeytanın Avukatı'dır. Al Pacino’nun son derece sevimli hale getirdiği şeytan, İslâm’da iman ettiğim şeytanın ayna olduğu ve sen çirkinsen çirkinliğini, güzelsen güzelliğini ortaya çıkardığı gerçeğini bana seyrettirdi. Bütün ömrümce makamların en yücesi olan hiçlik, yokluk ve kulluk makamına yükselmenin hayaliyle yaşarken, ‘bal tutan parmağını yalar’ sözünde belirtildiği gibi bir anlık gafletle makamların en aşağısına inebileceğini görmenin dehşetini yaşattı.

Sinema, insanı kolaylıkla kendi hakikatine, hata ve doğrularına iletebilir. Gülün güzelliğini âşikâr eden, gülü görmeyi becerebilen gözdür. Filmlerdeki mânevi mânâları idrâk etmek seviyesine ulaşabilene ne mutlu…

Youth Search

-Gençlerin en iyi arkadaşında aradığı özellikler: %42 ile ¨dürüstlük¨,%22 ile ¨samimiyet¨ ve %22 ile ¨sosyallik¨.




-Amerika'da gençlere ¨Facebook'ta ilişkilerini nasıl sonlandırmaları gerektiğine dair¨ bir konferans verilmiş.

Gençler, ilişki durumu değiştirdikten sonra eski sevgililerinin profillerine bakmamak için arkadaşlıktanda çıkardıklarını belirtmiş. Gençlerin ilişki durumlarını karşısındakine söylemeden değiştirmesi bu olayı bir yarış haline getirdiklerinin bir göstergesi.

Söz konusu gençlerin Facebook yaşamı olunca, Amerika'daki gençlerle ülkemizdeki gençler son derece benzer hareket ediyorlar.




-Facebook kullanıcıları vakitlerinin %27'sini newsfeed'i takip ederek, %25'ini fotoğraflara bakarak ve %21'ini profillerde gezerek geçiriyor.




-Türkiye'de toplam 42.610 doktora öğrencisi bulunuyor.




-McCann'in gençlerle yaptığı bir araştırmaya göre:

Gençlerin %28'i insanlar tarafından 'bi çok kişinin sevdiği birisi',
%20'si 'ailesi ile ilgilenen birisi',
%18'i 'Dünyayı pozitif olarak değiştiren birisi',
%10'u 'herkesi güldüren birisi'
%9'u 'cömert birisi'
%8'i 'insanları etkileyen birisi'
%4'ü 'güçlü birisi'
%2'si 'fiziki olarak güzel birisi' olarak hatırlanmak istiyor.

-Pivot konferansında açıklanan ankete göre; markaların %98'i seneye Facebook'ta %87'si Twitter'da reklam vermeyi düşünüyor. Ayrıca markaların %81'i Youtube'da, %61'i Linkedin ve sadece %16'sı Foursquare'de seneye reklam vermeyi planlıyor.

-•Gençlerin ‘Hedef Kitlesi’ ni gençlere odaklandırdıklarını düşündükleri ilk 3 marka, sırasıyla; Turkcell, Adidas ve Mavi Jeans.

•Gençler,‘Sosyal Sorumluluk’ kavramını: 'bireyler eşit haklara sahip olmalı & toplumun refah düzeyini arttırılmalı' olarak tanımladılar.

•Gençlerin çoğu sosyal sorumluluk projelerini bilmiyor ve bildikleri projelerin de ‘asıl’ amacından farklı nedenlerle yapıldığına inanıyorlar.

•Şirketlerin Sosyal Sorumluluk projeleri; anketimize katılanların %44,4’ü tarafından ise ‘pazarlamanın bir başka yolu’ olarak düşünülüyor.

•Gençlerin %70’i gündemi internet sitesi ve sosyal ağlardan takip ederken, %28’i online gazetelerden takip ediyor. Televizyon ise %7 sadece.

•Gençlerin gelecek hedeflerini anlamaya yönelik sorumuza, %51,3’ü mal mülk edinmek, % 23,93’ü ise kendi işini kurmak istediğini belirtti.

•Gençlerin düzenli olarak takip ettiği bir dergi yok denecek kadar az. En çok takip edilen dergiler ise ‘Uykusuz’ ve ‘Penguen’.

•Gençlerin gelecek hedeflerini anlamaya yönelik sorumuza, %51,3’ü mal mülk edinmek, % 23,93’ü ise kendi işini kurmak istediğini belirtti.

•Anketimize katılan gençlerin % 98’i her gün internete girerken, % 2 si haftada birkaç kez internete giriyor.